فیروزه

و حسین پیش آمد تا برابر آن مردم بایستاد و صفوف چون سیل آنان را نگریست و ابن‌سعد را دید با اشراف کوفه ایستاده.

پس گفت:« خدای را سپاس که این جهان را بیافرید رفتنی و نابودشدنی، که اهل خود را از حالی به حالی بگردانَد. بی‌خرد مرد آن‌ که فریب دنیا خورَد و بدبخت آن که فتنهٔ دنیا شود. مبادا شما را فریب دهد – ‌که امید هر کس را که بدان گراید، ببرد و طمع آن که را در او دل بندد، به نومیدی مبدل کند. و شما را بینم به کاری پرداختید که خدای را به خشم آورد و روی از شما برتابد و عقاب بر شما نازل کند و از رحمت خویش دور دارد. نیکو پروردگاری است پروردگار ما و بد بندگانید شما که به طاعت او اقرار کردید و به رسول او، محمد، ایمان آوردید آن‌گاه، بر ذریت و عترت وی تاختید و کشتن آن‌ها را خواهید. شیطان شما را بیراه کرد و خدای بزرگ را از یاد شما ببرد. هلاک باد شما را و آنچه را خواهید! اِنّا لله و اِنّا اِلیه راجِعون. این گروه پس از ایمان، کافر گشتند. پس دوری باد این قوم ستمکار را.» ادامه…

حسین اصحاب خود را نزدیک غروب جمع کرد.

علی‌بن‌حسین گفت:
نزدیک او شدم تا گفتار او بشنوم. (در آن وقت بیمار بودم.)

شنیدم با اصحاب خود می‌گفت: «خدا را ستایش می‌کنم -‌بهترین ستایش‌- و او را سپاس می‌گویم بر خوشی و بر سختی. بار خدایا، تو را سپاس گزارم که به نبوت ما را بنواختی و قرآن را به ما آموختی و در دین بینا گردانیدی و ما را چشم و گوش و دل دادی. پس ما را از سپاسگزاران شمار. اما بعد، من اصحابی ندانم باوفاتر و بهتر از اصحاب خود، و نه خانواده‌ای فرمانبردارتر و به صلت رحم پای‌بسته‌تر از خاندانِ خود. پس، خدا شما را جزای نیکو دهد از من. و من گمان دارم با اینان کار به جنگ و ستیز کشد. همهٔ شما را اذن دادم بروید و عقد بیعت از شما بگسستم و تعهد برداشتم. اکنون شب است و تاریکی شما را فروگرفته. آن را شتر سواری خود انگارید. و هر یک دست یک تن از اهل بیت مرا بگیرید و در ده‌ها و شهرها پراکنده شوید. تا خداوند فرج دهد. این مردم تنها مرا می‌خواهند. و چون بر من دست یافتند به شما ننگرند. برادران و پسران و برادرزادگان و دو پسر عبدالله جعفر گفتند: این کار برای چه کنیم؟ برای این‌که پس از تو زنده مانیم؟ خدا نکند که هرگز چنین شود. و عباس‌بن‌علی آغاز سخن کرده بود و آن جماعت پیروی او کردند و مثل او یا نزدیک گفتار او سخن گفتند. ادامه…

حسین سوی عمر سعد فرستاد که: «امشب میان دو سپاه به دیدار من آی.»

عمر با قریب بیست سوار بیامد و حسین هم با همین اندازه.

چون به یکدیگر رسیدند، حسین اصحاب خود را بفرمود دورتر روند و با او برادرش عباس و فرزندش، علیِ اکبر، بماند و ابن‌سعد همچنین، با او پسرش، حفص، و غلامی بماند.

پس، آن دو گروه جدا گشتند -‌چنان‌که سخن این‌ها را نمی‌شنیدند‌‌- و بسیار سخن گفتند تا پاسی از شب بگذشت. آن‌گاه، هر کدام سوی لشگرگاه خود بازگشتند.

و مردم بر حسب گمان خود می‌گفتند که حسین با او گفت: «وای بر تو ای پسر سعد! آیا نمی‌ترسی از خدایی که بازگشت تو به اوست؟ آیا با من جنگ خواهی کرد و من پسر آن کسم که می‌دانی نه این گروه بنی‌امیه؟ با من باش که رضای خدا در این است.»

عمر سعد گفت:«می‌ترسم خانهٔ من ویران شود.»

حسین گفت:«من آن را برای تو بنا می‌کنم.»

عمر سعد گفت:«از آن ترسم که ضَیعَت من بستانند.»

حسین گفت:« من بِه از آن از مال خود در حجاز، عوض به تو می‌دهم.»

گفت:«بر عیال خود می‌ترسم.»

حسین چیزی نگفت. بازمی‌گشت و می‌گفت: «خدای کسی را برانگیزد که به زودی تو را در رختخواب ذبح کند و روز رستاخیز تو را نیامرزد. و من امیدوارم از گندم عراق نخوری، مگر اندک.»

ابن‌سعد گفت: «جو کفایت است.»

در زبان مردم این سخن شایع بود -‌بی‌آن‌که چیزی شنیده و دانسته باشند-.

—برگرفته از «کتاب آه»، بازخوانی مقتل حسین‌بن‌علی (ع)، ویرایش یاسین حجازی

و حسین و اصحاب او را تشنگی سخت آزرده کرد. پس حسین کلنگی برداشت و پشت خیام زنان، به فاصله نه یا ده گام به طرف جنوب، زمین را بکند: آبی گوارار بیرون آمد.

آن حضرت و همراهان همه آب نوشیدند و مشک‌ها پر کردند و بعد، آن آب ناپدید شد.

خبر به ابن زیاد رسید. سوی عمر سعد فرستاد که:
به من خبر رسیده است که حسین چاه می‌کند و آب به دست می‌آورد و خود و یارانش آب می‌نوشند! وقتی نامهٔ من به تو رسید، نیک بنگر که آن‌ها را از کندن چاه -تا توانی‌- بازداری و بر آن‌ها تنگ گیر و نگذار آب نوشند و با آن‌ها آن کن که با عثمان کردند.

ابن سعد بر ایشان تنگ گرفت. تشنگی بر ایشان سخت شد.

—برگرفته از «کتاب آه»، بازخوانی مقتل حسین‌بن‌علی (ع)، ویرایش یاسین حجازی

و ابن زیاد پیوسته عساکر می‌فرستاد نزد عمر: شبث بن ربعی را با هزار تن، کعب بن طلحه را با سه هزار تن، یزید بن کاب کلبی را با دوهزار تن، حصین نمیر سلونی را چهار هزار تن، مضائر بن رهینه مازنی را سه هزار تن، نصر بن عرشه را با دو هزار تن، حجار بن ابجر را با هزار تن، شمر بن ذی الجوشن را با چهار هزار شامی.

و جز این‌ها، هزار تن از قادسیه با حر آمده بودند و چهار تن از کوفه با عمر بن سعد. ادامه…

و حرّ، خود و همراهانش، مقابل حسین فرود آمدند ـ با هزار سوار. آن گاه، نامه به عبیدالله فرستاد که:
حسین در کربلا بار بگشود و رحل بیفکند.

حسین برخاست و در میان همراهان خود خطبه خواند:
خدای را سپاس گفت و ستایش کرد و نام جدّ خویش برد و بر او درود فرستاد و گفت: «کاری پیش آمد که می‌بینید…»

و روز پنج شنبه، دوم محرم الحرام سال شصت و یکم، بود.

***
چون فردا شد، عمر بن سعد با چهار هزار سوار بیامد تا بر حسین فرود آمد.

و آن روز سیم محرم بود.

***

ابن زیاد به گرد آوردنِ مردم فرمود در جامعِ کوفه، و خود بیرون آمد و به منبر رفت و گفت «ای مردم! شما آلِ ابی‌سفیان را آزموده‌اید و دانسته‌اید که آن‌ها چنان‌اند که شما می‌خواهید. این امیرالمؤمنین یزید است: می‌شناسیدش، نیکو سیرت و ستوده کردار، با رعیت محسن، عطا را در جای خود نهد، راه‌ها در عهد او امن شده، معاویه در عهد خودش بندگان خدا را می نواخت و به مال بی نیاز می‌گردانید و یزید هم پس از او صددرصد بر جیره و حقوق شما افزوده است مرا فرموده که باز بیشتر گردانم. و از شما می‌خواهد به جنگ دشمن او، حسین، بیرون روید. پس، بشنوید و فرمان برید.»

و از منبر فرود آمد و مردم را عطای فراوان داد و امر کرد به جنگ با حسین و یاری ابن سعد.

—برگرفته از «کتاب آه»، بازخوانی مقتل حسین‌بن‌علی (ع)، ویرایش یاسین حجازی