فیروزه

 
 

چهارشنبه، ۷ فروردین ۱۳۸۷

چهارشنبه ۷ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۶ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۸ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

یک تولد و سه درگذشت در تاریخ فرهنگی-هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۹۶ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی تنسی ویلیامز، نویسنده آمریکایی، متولد شد.

۱۳۵ سال پیش در چنین روزی آلساندرو مانزونی، شاعر و نویسنده ایتالیایی، درگذشت.

۲۸۲ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی جان وان بوگ، نمایش‌نامه‌نویس انگلیسی، درگذشت. «به نام اتحاد» از آثار اوست.

و ۱۸۱ سال پیش در چنین روزی لودویگ وان بتهوون درگذشت.

❋ ❋ ❋

لودویگ وان بتهوون

لودویگ وان بتهوون، آهنگ‌ساز برجسته‌ی آلمانی، در سال ۱۷۷۰ متولد شد. پدرش خواننده بود و نخستین معلم موسیقی‌اش. بتهوون از سال ۱۷۸۷ نزد موتسارت و پس از آن نزد هایدن و دیگران موسیقی آموخت و به عنوان نوازنده‌ی پیانو و مدتی بعد به عنوان موسیقی‌دان به شهرت رسید.

منتقدان، آثار بتهوون را به سه دوره تقسیم می‌کنند: دوره‌ی پابندی‌اش به سنت‌های کلاسیک تا سال ۱۸۰۱؛ دوره‌ی دوم تا سال ۱۸۱۷ که دوره‌ی پدید آمدن برخی از برجسته‌ترین آثار، از جمله سمفونی‌های سوم، پنجم و ششم است؛

و دوره سوم که بتهوون در طی آن دوره شنوایی خود را به طور کامل از دست داده بود و با این حال سمفونی عظیم نهم را پدید آورد.

بتهوون آخرین آهنگ‌ساز کلاسیک و نخستین آهنگ‌ساز رمانتیک محسوب می‌شود.

لودویگ وان بتهوون در سال ۱۸۲۷ درگذشت.

* Ludwig van Beethoven


 

سه‌شنبه، ۶ فروردین ۱۳۸۷

سه‌شنبه ۶ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۵ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۷ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

یک تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی-هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۲۵ سال پیش در چنین روزی اسماعیل ادیب خوانساری، خواننده و نوازنده ایرانی، درگذشت. بنیان‌گذاری جامعه باربد با هدف ایجاد مرکزی برای اجرای نمایش و کنسرت از تلاش‌های اوست.

و ۱۰۰ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی دیوید لین، فیلم‌ساز انگلیسی، متولد شد.

❋ ❋ ❋

دیوید لین

دیوید لین، فیلمساز انگلیسی و برنده‌ی دو جایزه اسکار، در سال ۱۹۰۸ در شهر کریدون انگلستان متولد شد. با اتمام تحصیلات مقدماتی جذب حرفه‌ی سینما شد و فعالیت خود را در این حرفه از نوزده‌سالگی با دستیاری فیلم‌برداری و تدوین آغاز کرد. لین در اغلب نخستین آثارش با نویل کوارد، هنرپیشه و فیلم‌نامه‌نویس انگلیسی، همکاری کرده است.

کسب جایزه‌ی اسکار در سال ۱۹۵۷ برای فیلم «لورنس عربستان» توجه علاقه‌مندان به سینما را به او جلب کرد و لین پنج سال بعد با فیلم «دکتر ژیواگو» و کسب دومین جایزه‌ی اسکار نام خود را به عنوان یکی از برترین کارگردانان جهان تثبیت کرد. آثار لین همچنان از جذاب‌ترین آثار سینمای جهان‌شمارده می‌شوند. «الیور تویست» از دیگر ساخته‌های اوست. دیوید لین در سال ۱۹۹۱ درگذشت.

* David Lean


 

دوشنبه، ۵ فروردین ۱۳۸۷

دوشنبه، ۵ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۴ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۶ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

چهار تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۸۲ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی دایو فو، نمایش‌نامه‌نویس ایتالیایی، متولد شد. «مرگ تصادفی» از آثار اوست.

۹۹ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی جان میلینگتون سینگ، نمایش‌نامه‌نویس ایرلندی، درگذشت. «دریاروندگان» از آثار اوست.

۱۷۲ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی وینسلو هومر، نقاش آمریکایی، متولد شد. «هشت ناقوس» از آثار اوست.

۷۵۵ سال پیش در چنین روزی امیر خسرو دهلوی، شاعر پارسی‌گوی هندی، متولد شد.

و ۱۸۷ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی فریدریش انگلس، متولد شد.

❋ ❋ ❋

فریدریش انگلس

فریدریش انگلس، نظریه‌پرداز و فیلسوف آلمانی، در ۲۴ مارس سال ۱۸۲۰ میلادی متولد شد. پدرش از صنعتگران آلمانی بود و ثروت هنگفتی برای او به میراث گذاشت.

انگلس در جوانی با کارل مارکس آشنا شد و برای چهل سال با او همراه بود. هم‌فکری انگلس و مارکس به بنا نهادن اساس سوسیالیسم جدید انجامید. انتشار «مانیفست» در سال ۱۸۴۸ به همراه کارل مارکس و انتشار جلدهای دوم و سوم «کاپیتال» پس از فوت مارکس از جمله فعالیت‌های انگلس پس از اقامت در انگلستان است.

از نظرات مهم انگلس پایه‌ریزی اندیشه ماتریالیسم دیالکتیک است.

ماتریالیسم به مادی بودن جمیع پدیده‌ها اعتقاد دارد و دیالکتیک وابستگی پیشرفت و تکامل با کشمکش و نزاع درونی را مدنظر دارد.

فریدریش انگلس در پنجم اوت سال ۱۸۹۵ درگذشت.


 

یک‌شنبه، ۴ فروردین ۱۳۸۷

یک‌شنبه ۴ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۳ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۵ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

چهار تولد در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۸۴ سال پیش در چنین روزی حبیب‌الله بدیعی، موسیقی‌دان ایرانی، متولد شد. «ماه کنعان» و «آرزوها» از آثار اوست.

۹۸ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی آکیرو کوروساوا، فیلم‌ساز ژاپنی متولد شد. «هفت سامورایی» و «ریش قرمز» از ساخته‌های اوست.

۱۰۵ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی الخاندو کاسونا، شاعر و نمایش‌نامه‌نویس اسپانیایی، متولد شد. «درختان ایستاده می‌میرند» از آثار اوست.

و ۱۳۵ سال پیش در چنین روزی از سال قمری محمد قزوینی متولد شد.

❋ ❋ ❋

محمد قزوینی

محمد قزوینیمحمد بن عبد الوهاب قزوینی، ادیب و محقق ایرانی در سال ۱۲۹۴ هجری قمری متولد شد. تحصیلات مقدماتی و علوم متداول اسلامی را در شهر تهران فراگرفت. شیخ فضل‌الله نوری و حاج شیخ علی نوری از استادان قزوینی در این دوره بودند. قزوینی در جوانی بر ادب فارسی تسلط یافت و با سفر به اروپا و نسخه‌برداری از کتب خطی فارسی موجود در موزه‌های اروپا بر دانش خود افزود.

با شروع جنگ جهانی دوم علامه قزوینی به کشور بازگشت و در علم و ادب فارسی پژوهش‌های بسیار انجام داد.

«تاریخ و زندگی در عصر حافظ» و حواشی بر «چهار مقاله عروضی» و «مرزبان‌نامه» و «دیوان حافظ» از آثار اوست.

علامه محمد قزوینی به فراگرفتن هر چیزی، عشقی سوزان داشت و در علوم قدیم و جدید صاحب‌نظر بود.

علامه محمد قزوینی در سال ۱۳۶۸ هجری قمری درگذشت.


 

شنبه، ۳ فروردین ۱۳۸۷

شنبه، ۳ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۲ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۴ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

سه درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۳۱ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی احمد ناظرزاده کرمانی، نویسنده و سیاست‌مدار ایرانی، درگذشت. «آوازهای جوانی» و «آفات قرن» از آثار اوست.

۵۲ سال پیش در چنین روزی جورج ساژتون، شرق‌شناس بلژیکی درگذشت. ساژتون بنیان‌گذار فرهنگستان بین‌المللی تاریخ علم است.

و ۴۲ سال پیش در چنین روزی عبدالعظیم قریب گرکانی درگذشت.

❋ ❋ ❋

عبدالعظیم قریب گرکانی

عبدالعظیم قریب گرکانی در سال ۱۲۵۸ در روستای گرکان تفرش از توابع اراک متولد شد. مقدمات زبان فارسی و عربی را نزد پدر فراگرفت و برای ادامه تحصیل به تهران آمد.

استاد قریب پس از فراگیری نجوم، اصول، منطق، حکمت و زبان فرانسه، در مدرسه علمیه‌ی تهران که تنها آموزشگاه نوین وقت بود تدریس کرد و بعدها نیز در دارالفنون، دانش‌سرای عالی و دانشکده ادبیات تهران شاگردان بسیاری پرورش داد.

تدوین و تنظیم نخستین دستور زبان مدون فارسی از جمله آثار استاد قریب است. دستور زبان استاد قریب بیش از نیم‌قرن در مدارس و دانشگاه‌ها تدریس می‌شد و همچنان از معتبرترین کتاب‌های دستور زبان فارسی است.

تصحیح و حاشیه‌نویسی «کلیله و دمنه»، «گلستان» و «بوستان» سعدی از دیگر آثار اوست.

عبدالعظیم قریب در سوم فروردین سال ۱۳۴۴ در گذشت.


 

جمعه، ۲ فروردین ۱۳۸۷

جمعه ۲ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۱ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۳ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

سه تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۴۲ سال پیش در چنین روزی مرتضی محجوبی، آهنگ‌ساز و نوازنده‌ی برجسته‌ی پیانو، درگذشت.

۸۳ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی پیتر بروک، فیلم‌ساز انگلیسی متولد شد. «شاه لیر» از ساخته‌های اوست.

۳۲۳ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی یوهان سباستین باخ، موسیقی‌دان آلمانی، متولد شد. «روح» از آثار اوست.

و ۱۲۵ سال پیش در چنین روزی از سال قمری ملک الشعرا بهار متولد شد.

❋ ❋ ❋

ملک الشعرا بهار

میرزا محمدتقی متخلص به بهار در سال ۱۳۰۴ هجری قمری در شهر مشهد متولد شد. کم‌تر از هجده سال داشت که پدرش میرزا محمد کاظم صبوری درگذشت و به فرمان مظفرالدین شاه قاجار، لقب ملک الشعرایی پدر به پسر رسید.

محمد تقی بهار از هفت‌سالگی شعر می‌سرود و از چهارده‌سالگی به همراه پدر در محافل آزادی‌خواهان شرکت می‌کرد. بهار بیست‌ساله بود که به جمع مشروطه‌خواهان پیوست و شعرش را وقف انقلاب و آزادی کرد.

اشعار بهار، پرشور و دل‌نشین‌اند. درد و رنج بی‌پایان ایرانیان را به تصویر می‌کشند و با ظلم و جهل و استعمار به پیکار بر می‌خیزند.

شعر بهار با وجود انتساب به شعر کهن، با خواسته‌های زمان هماهنگ بود و معانی تازه را در فرم‌های آشنا تصویر می‌کرد.

روزنامه‌نگاری، تحقیق، ترجمه و نقد سیاسی و اجتماعی از دیگر فعالیت‌های بهار است.

بهار در دوره چهارم و پنجم و ششم مجلس شورای ملی حضور داشت و از این پس، از سیاست کناره گرفت.

ملک الشعرا بهار در ۶۴ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری سل درگذشت.


 

پنج‌شنبه، ۱ فروردین ۱۳۸۷

پنج‌شنبه ۱ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۰ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۲ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

دو تولد و یک رویداد در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

قرن‌ها پیش در چنین روزی ایرانیان نخستین روز بهار را آغاز سال قرار دادند. عید نوروز پیشینه‌ای کهن دارد و برپایی جشن نوروز را به جمشید، پادشاه ایران باستان، نسبت می‌دهند. فرارسیدن بهار فرخنده باد.

۱۷۰ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ارنست ماخ، فیلسوف و فیزیکدان اتریشی متولد شد. ماخ عقیده داشت هر نظریه علمی که به اشیاء اشاره‌ای داشته باشد و نتوان آن را به تجربه حسی بازگرداند، مردود است.

و ۱۶۰ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی هنریک ایبسن، نمایش‌نامه‌نویس نروژی، متولد شد.

هنریک ایبسن

هنریک ایبسن، نویسنده‌ی نوروژی، در بیستم مارس ۱۸۲۸ میلادی به دنیا آمد. کودکی و نوجوانی‌اش در سختی گذشت. به رغم علاقه‌اش به رشته‌ی پزشکی در شعر و ادب چنان استعدادی داشت که جذب ادبیات شد و منظومه «کاتیلینا» را متاثر از انقلاب‌های سال ۱۸۴۸ اروپا نوشت.

ایبسن در این نمایش‌نامه در ورای موضوعی تاریخی بر ضرورت اصلاحات اجتماعی پافشاری می‌کند و به همین دلیل نمایش‌نامه‌اش تا سال‌ها اجازه‌ی اجرا نمی‌یابد.

نمایش‌نامه «خانه عروسک و اشباح» ایبسن را در سراسر اروپا مشهور می‌کند و دیگر آثارش برایش شهرتی جهانی پدید می‌آورند. با این همه ایبسن هرگز خود را خوش‌بخت نمی‌دید و سرانجام به این نتیجه رسید که به دست آوردن شهرت و افتخار، هم زندگی او را نابود کرده است و هم سعادت نزدیکانش را از میان برده است.

ایبسن در آثارش بر اهمیت زندگی فردی تاکید می‌کند و از فرد در برابر جامعه دفاع می‌کند.

ایبسن در زمان حیات و تا سال‌ها پس از مرگ بر جریان نمایش‌نامه‌نویسی تاثیرگذار بود.

هنریک ایبسن در سال ۱۹۰۶ میلادی درگذشت.

Henrik Ibsen


 

چهارشنبه، ۲۹ اسفند ۱۳۸۶

چهارشنبه، ۲۹ اسفند ۱۳۸۶ هجری خورشیدی
۱۹ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۱ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

دو درگذشت و یک تولد در تاریخ فرهنگی-هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۷۳ سال پیش در چنین روزی سید اشرف الدین حسینی، شاعر، طنزپرداز و روزنامه‌نگار، درگذشت. انتشار روزنامه آزادی‌خواه «نسیم شمال» از فعالیت‌های اوست.

۱۸۵ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی الکساندر آستروفسکی، نمایش‌نامه‌نویس روس متولد شد. استروفسکی از بزرگ‌ترین نمایش‌نامه‌نویسان دوره واقع‌گرایی روسیه است. «طوفان» و «دختر برفی» از آثار اوست.

و ۱۹ سال پیش از میلاد مسیح (ع) در چنین روزی پابلیوس ویرژیلیوس مارو، معروف به ویرژیل درگذشت.

❋ ❋ ❋

ویرژیل

پابلیوس ویرژیلیوس مارو، معروف به ویرژیل، از بزرگ‌ترین شاعران جهان، در پانزدهم اکتبر سال هفتاد قبل از میلاد در روستای «اند» متولد شد. سال‌های کودکی و نوجوانی ویرژیل مصادف بود با یکی از متشنج‌ترین دوره‌های تاریخ روم باستان. کینه شدید ویرژیل نسبت به نفاق و ناسازگاری میان ملت و نیز عشق به برقراری صلح و نظام حکومتی استوار، که از آثار او پیداست، متاثر از تجربیات تلخ او در این دوران است.

ویرژیل پس از تصنیف منظومه «شبانی» در سال ۳۷ قبل از میلاد، سرودن «انه اید» را آغاز کرد؛ کتابی حماسی که برای او شهرتی کم‌نظیر و ابدی پدید آورد.

«انه اید» حماسه ملی مردم روم باستان و بزرگ‌ترین منظومه عهد باستان است. این حماسه در دوازده بند سروده شده است و چنان موزون و ژرف است که پرشکوه‌ترین شعری خوانده می‌شود که تاکنون بر زبان انسان جاری شده است.

ویرژیل در نوزدهم مارس سال نوزدهم قبل از میلاد درگذشت.

* Virgil


 

سه‌شنبه، ۲۸ اسفند ۱۳۸۶

سه‌شنبه، ۲۸ اسفند ۱۳۸۶ هجری خورشیدی
۱۸ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۰ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

چهار تولد در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۶۶ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی استفان مالارمه، شاعر فرانسوی، در پاریس متولد شد. مالارمه بنیان‌گذار سبک سمبولیسم در ادبیات است.

۲۱۷ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی آنجل دساودرا، شاعر، نمایش‌نامه‌نویس و سیاست‌مدار اسپانیایی متولد شد. «دون آلورو» و «تسکین خاطر یک زندانی» از آثار اوست.

۲۶۱ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی گوتفرید بورگر، شاعر آلمانی متولد شد. «شکارچی وحشی» از آثار اوست.

و ۸۵ سال پیش در چنین روزی عبدالحسین زرین‌کوب، ادیب و پژوهشگر معاصر ایرانی، متولد شد.

❋ ❋ ❋

عبدالحسین زرین‌کوب

عبدالحسین زرین‌کوب، نویسنده، ادیب و پژوهشگر برجسته‌ی معاصر، در سال ۱۳۰۱ در بروجرد متولد شد. در سال ۱۳۲۷ با رتبه اول موفق به دریافت لیسانس و سپس فوق لیسانس و دکترا گردید.

استاد زرین‌کوب سالیان متمادی در دانشگاه تهران تدریس کرد و مدتی مدیریت گروه ادبیات این دانشگاه را بر عهده داشت.

مطالعه‌ی تاریخ و نقد ادبی، زمینه اصلی پژوهش‌های استاد زرین‌کوب است. او در زبان فارسی و ادبیات عرب تبحر داشت و با زبان انگلیسی و فرانسه به خوبی آشنا بود.

ایجاد پیوند بین تاریخ و ادبیات و فلسفه از جمله دستاوردهای تلاش سالیان استاد زرین‌کوب است.

«فلسفه شعر»، «نقد ادبی»، «شعر بی‌دروغ» و «از کوچه رندان» از آثار برجسته‌ی اوست.

عبدالحسین زرین‌کوب در ۲۴ شهریور ۱۳۷۸ در ۷۷ سالگی درگذشت.


 

دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۳۸۶

دوشنبه ۲۷ اسفند ۱۳۸۶
۱۷ مارس ۲۰۰۸
۹ ربیع الاول ۱۴۲۹

دو تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی – هنری امروز قابل ره گیری است.

۲۳ سال پیش در چنین روزی از سال شمسی علی اکبر شهنازی، خواننده و نوازنده تار، درگذشت. ترانه محلی «آن نگاه گرم تو» از محبوب ترین آثار اوست.

۱۸۰ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی هیپولیت تن، مورخ ،ادیب و منتقد فرانسوی ،متولد شد. هیپولیت تن در ۲۵ سالگی از رساله دکترایش دفاع کرد . اصول تحقیق و نقد این رساله به مبنای ادبیات جدید فرانسه بدل شد.

و ۱۱۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی، پل گرین، نمایشنامه نویس آمریکایی، متولد شد.

❋ ❋ ❋

پل گرین

پل گرین، نمایشنامه نویس آمریکایی، در هفدهم مارس ۱۸۹۴ در کارولینای شمالی متولد شد. پدرش کشاورز بود و زندگی در اراضی زیبای کارولینا ذوق و قریحه اش را برانگیخت؛ چنان که در نوجوانی مصمم بود شاعر شود.

گرین در سال ۱۹۲۵ نمایشنامه «کنت رویایی» را نوشت و جایزه تئاتر کوچک بلاسکو را دریافت کرد. سال بعد نمایشنامه ای درباره یک سیاهپوست جاه طلب جنوبی نوشت و با دریافت جایزه پولیتزر به شهرت رسید.

گرین با توجه به آشنایی اش با کارولینای شمالی و دانشش درباره مشکلات جنوب، در آثارش باتلاقی اجتماعی-اقتصادی را توصیف می کند که مردم جنوب از زمان جنگ داخلی در آن غوطه ور بوده اند.

«مستعمره گم شده» در شیوه درام سمفونیک، «ایمان پدرانمان» با نگاهی به زندگی جوج واشنگتن، «مناجات برای طلوع خورشید» درباره خشونت و بیرحمی گروهی هم بند و « بدن مرا کاملاً بپوشان» درباره تأثیر خرافات در میان توده های فقیر، از جمله آثار اوست.

* Paul Green