فیروزه

 
 

چهارشنبه، ۲۸ فروردین ۱۳۸۷

چهارشنبه، ۲۸ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۱۶ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۹ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

چهار تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۰۶ سال پیش در چنین روزی آندره برتون، شاعر و ادیب فرانسوی، متولد شد.

۱۱۹ سال پیش در چنین روزی چارلی چاپلین، بازیگر و فیلمساز انگلیسی- آمریکایی متولد شد. «جستجوی طلا» و «عصر جدید» از آثار اوست.

۱۳۷ سال پیش در چنین روزی جان میلتون سینگ، نمایش‌نامه‌نویس ایرلندی متولد شد.

۱۶۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی آناتول فرانس، نویسنده‌ی فرانسوی و برنده‌ی جایزه نوبل سال ۱۹۲۱، متولد شد.

و ۳۶ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی یاسوناری کاواباتا درگذشت.

❋ ❋ ❋

یاسوناری کاواباتا

یاسوناری کاواباتا، نویسنده‌ی ژاپنی، در یازدهم ژوئن سال ۱۸۹۹ در اوکازا متولد شد. یک‌ساله بود که پدر و دو ساله بود که مادر خود را از دست داد و دوران کودکی خود را در سختی طی کرد.

به‌رغم مشکلات بسیار از دانشگاه سلطنتی توکیو فارغ‌التحصیل شد و از سال ۱۹۲۱ نوشتن را آغاز کرد. کاواباتا دوازده سال مشغول نوشتن رمانی با نام «سرزمین برفی» بود. او در سال ۱۹۴۸ به ریاست انجمن قلم انتخاب شد و در سال ۱۹۶۸ به سبب هنر روایتگری در کتاب «سرزمین برفی» برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات معرفی شد.

کاواباتا در آثارش به خوبی حساسیت و ظرافت سنتی ژاپن را با اندیشه و شیوه روایتی نو همراه کرده است. ارائه هنرمندانه‌ی اندیشه‌های بودایی از دیگر مشخصه‌های آثار اوست.

کاواباتا پس از خودکشی حامی‌اش، میشیما یوکیو، در شانزدهم آوریل سال ۱۹۷۲ به زندگی خود پایان داد.

* Yasunari Kawabata


 

سه‌شنبه، ۲۷ فروردین ۱۳۸۷

سه‌شنبه، ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۱۵ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۸ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

سه درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۲۸ سال پیش در چنین روزی از سال قمری شیخ‌الشریعه اصفهانی، مدرس بزرگ حوزه‌ی علمیه نجف، درگذشت.

۱۲۸ سال پیش در چنین روزی از سال شمسی جرج الیوت، نویسنده‌ی انگلیسی، در گذشت. «رامله» و «آسیای روی نهر» از آثار اوست.

و ۲۸ سال پیش در چنین روزی ژان پل سارتر درگذشت.

❋ ❋ ❋

ژان پل سارتر

ژان پل سارتر، فیلسوف و نویسنده‌ی فرانسوی، در ۲۱ ژوئن ۱۹۰۵ در پاریس متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتی در رشته‌ی فلسفه ادامه تحصیل داد و با ارائه‌ی افکارش، تحت تاثیر فلاسفه‌ی آلمان به ویژه هایدیگر، به یکی از نمایندگان برجسته‌ی فلسفه وجودی در قرن بیستم تبدیل شد.

نخستین رمان سارتر با نام «تهوع» در سال ۱۹۳۸ منتشر شد که از بی‌هدفی زندگی انسان حکایت می‌کرد. سارتر اگرچه در سخنرانی‌هایش با عنوان اصول فلسفه اگزیستانسیالیسم یا اصالت انسان تا حدی به سرنوشت بشر خوشبین به نظر می‌رسید، در بسیاری از آثار ادبی‌اش انسان را «شور و شهوتی بیهوده» نشان می‌داد، و البته بر آزادی مطلق و انسان‌گرایی اصرار می‌ورزید. سارتر انسان را مسئول می‌دانست و از آرمان‌های انقلابی و دموکراسی دفاع می‌کرد.

در سال ۱۹۶۴ سارتر برنده‌ی جایزه نوبل معرفی شد، اما با سیاسی خواندن انتخاب برندگان نوبل این جایزه را نپذیرفت.

«راه‌های افتخار» و «دست‌های آلوده» از دیگر آثار اوست.

ژان پل سارتر در سال ۱۹۸۰ درگذشت.

* Jean-Paul Sartre


 

دوشنبه، ۲۶ فروردین ۱۳۸۷

دوشنبه، ۲۶ فروردین ۱۳۸۷ هجری شمسی
۱۴ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۷ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

یک تولد و سه درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۲۲ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی سیمون دوبووار، نویسنده، نظریه‌پرداز و ادیب فرانسوی، درگذشت. «جنس دوم» از آثار اوست.

۱۶۹ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی چارلز چرس، فیلسوف آمریکایی، درگذشت. پرس مکتب فلسفی اصالت عمل را بنیان گذاشت.

۲۱۱ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی فرانتس شوبرت، موسیقیدان اتریشی، متولد شد.

و ۷۸ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ولادمیر مایاکوفسکی درگذشت.

❋ ❋ ❋

ولادمیر مایاکوفسکی

ولادمیر مایاکوفسکی در نوزدهم دسامبر سال ۱۸۹۳ در روستای بگدای که اکنون مایاکوفسکی خوانده می‌شود متولد شد. در سیزده سالگی همراه خانواده‌اش به مسکو رفت و در پانزده‌سالگی به گروه‌های انقلابی پیوست. با پیروزی بلشویک‌ها به طرفداری از آن‌ها پرداخت و مورد حمایت قرار گرفت. مایاکوفسکی در نقاشی و شعر استعدادی کم‌نظیر داشت. در شعر به زبان عامه تکیه می‌کرد و معتقد بود ادبیات باید زبان توده باشد. شعر مایاکوفسکی فریاد اعتراضی بر تمدن امروز و فجایع حاصل از آن است. شعر او بیش از اشعار هر شاعر دیگری بر شعر معاصر روسی تاثیر گذاشته است. مایاکوفسکی را بنیانگذار شعر نو در روسیه می‌دانند. او نخستین شاعری است که وزن را در لحن و توافق اصوات معرفی نمود.

«انسان» و «ستون فقرات» از آثار اوست.

ولادمیر مایاکوفسکی به رغم محبوبیت و موفقیت بسیار در سال ۱۹۳۰ به زندگی خود پایان داد.

* Vladimir Mayakovsky


 

یک‌شنبه، ۲۵ فروردین ۱۳۸۷

یک‌شنبه، ۲۵ فروردین ۱۳۸۷ هجری شمسی
۱۳ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۶ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

یک روی‌داد، سه تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

امروز روز بزرگداشت عطار نیشابوری عارف و شاعر برجسته‌ی قرن ششم و هفتم ایرانی است. بیان افکار صوفیانه و عارفانه با زبانی ساده و روان از ویژگی‌های آثار عطار است.

۱۳ سال پیش در چنین روزی دکتر محمد جواد مشکور، مورخ و ادیب و زبان‌شناس ایرانی، درگذشت.

۱۲۳ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی گیورگی لوکاچ، فیلسوف مجارستانی، متولد شد.

۲۰۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ژرژ ساند، نویسنده فرانسوی، متولد شد.

و ۱۰۲ سال پیش در چنین روزی ساموئل بکت متولد شد.

❋ ❋ ❋

ساموئل بکت

ساموئل بکت، نویسنده ایرلندی، در سال ۱۹۰۶ در حومه برلین متولد شد. در کالج دوبلین زبان و ادبیات فرانسه خواند و در سال ۱۹۲۷ به پاریس رفت. بکت با سارتر و جیمز جویس دوستی داشت و افکار جویس به شدت او را تحت تاثیر خود قرار داده بود.

بکت در سال ۱۹۳۸ رمان «مورفی» را منتشر کرد که از آن استقبال نشد. در سال ۱۹۵۱ دو بخش نخست از اثر سه‌بخشی خود را با نام «موالو» و «مالون می‌میرد» را منتشر کرد و در سال ۱۹۵۳ بخش سوم آن را با نام «ننا میدنی» به چاپ رساند و توجه بسیاری را به خود جلب کرد.

نمایش‌نامه «در انتظار گودو» بکت را به اوج شهرت رساند و نمایش‌نامه «بازی آخر» با موفقیتی بی‌نظیر روبه‌رو شد.

نمایش‌نامه‌های بکت «تئاتر پوچی» خوانده می‌شود و زندگی انسان‌هایی را به تصویر می‌کشد که اسیر عادات روزمره‌اند و زندگی برای‌شان چیزی جز تکرار نیست.

بکت در سال ۱۹۶۹ از سوی فرهنگستان سوئد برنده‌ی جایزه نوبل معرفی شد، اما او با آن که جایزه را پذیرفت از روی فروتنی در مراسم اعطای جایزه حاضر نشد و پول نقد آن را به گونه‌ای که از او نامی برده نشود به نیازمندان اختصاص داد.

ساموئل بکت در ۲۲ دسامبر ۱۹۸۹ درگذشت.


 

پنج‌شنبه، ۲۲ فروردین ۱۳۸۷

پنج‌شنبه، ۲۲ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۱۰ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۳ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

چهار درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۵ سال پیش در چنین روزی محسن صبا، نویسنده‌ی ایرانی، درگذشت. دکتر صبا نخستین کتاب فارسی در زمینه‌ی کتاب و کتاب‌داری را با عنوان «اصول فن کتاب‌داری و تنظیم عمومی و خصوصی» تالیف کرده است.

۲۱ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ارسکین کالدول، نویسنده آمریکایی، درگذشت. «جاده تنباکو» از آثار اوست.

۷۷ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی جبران خلیل جبران، نویسنده و شاعر و نقاش عرب، درگذشت. «پیامبر و دیوانه» از آثار اوست.

و ۵۶ سال پیش در چنین روزی صادق هدایت درگذشت.

❋ ❋ ❋

صادق هدایت

صادق هدایت، نویسنده‌ی تاثیرگذار ایرانی، در سال ۱۲۸۰ هجری شمسی در تهران و در خانواده‌ای صاحب‌منصب متولد شد. در دارالفنون تحصیل کرد و مدتی بعد به فرانسه اعزام شد تا مهندسی بخواند، اما درس را جدی نگرفت و بیش از هر چیز به هنر معاصر و به ویژه داستان علاقه نشان داد. هدایت داستان معاصر جهان را به خوبی می‌شناخت و با باورهای توده‌ی مردم نیز آشنایی بسیار داشت؛ حاصل این دانش و آگاهی و پشت‌کار و استعداد بی‌نظیر او پدید آمدن داستان‌هایی است که همچنان درخشان‌ترین داستان‌های ایرانی شناخته می‌شوند. درون‌گرایی و مرگ‌اندیشی از بارزترین ویژگی‌های داستان‌های هدایت به شمار می‌آیند.

انتشار «بوف کور» در سال ۱۳۱۵ هدایت را به عنوان یکی از شاخص‌ترین نویسندگان سورئالیست معرفی کرد؛ نویسنده‌ای که حرف‌های بسیار برای گفتن داشت و ابزار گفتن را به خوبی می‌شناخت.

«سه قطره خون» و «سگ ول‌گرد» از جمله آثار اوست.

صادق هدایت در سال ۱۳۳۰ در پاریس به زندگی خود پایان داد.


 

چهارشنبه، ۲۱ فروردین ۱۳۸۷

چهارشنبه، ۲۱ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۹ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۲ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

سه درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۴۶ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی هارولد لمب، شرق‌شناس آمریکایی، درگذشت. «کورش کبیر» از آثار اوست.

۱۲۶ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی گابریل دانته روستی، نقاش و شاعر ایتالیایی، درگذشت. اغلب آثار روستی موضوعات روحانی دارند.

و۱۱۰ سال چیش در چنین روزی میرزا ابوالحسن جلوه درگذشت.

❋ ❋ ❋

میرزا ابوالحسن جلوه

میرزا ابواحسن جلوه، استاد حکمت و فلسفه‌ی ایرانی، در سال ۱۲۰۲ در گجرات هند در خانواده‌ای ایرانی متولد شد. در هفت‌سالگی به ایران و به اصفهان آمد و زبان و ادبیات عرب، منطق، کلام، تفسیر، حدیث و فلسفه فرا گرفت.

ابوالحسن جلوه به ویژه در حکمت الهی و طبیعی تبحر داشت. او سخنوری توانا بود و شعر می‌سرود، «جلوه» تخلص اوست.

استاد جلوه در ۳۵ سالگی به تهران آمد و برای چهل سال در مدرسه دارالشفا تدریس کرد. او از معتمدین ناصرالدین‌شاه قاجار بود و از بزرگ‌ترین دانشمندان فلسفه و حکمت زمان خود به شمار می‌رفت.

میرزا ابوالحسن جلوه در سال ۱۲۷۶ درگذشت.


 

یک‌شنبه، ۱۱ فروردین ۱۳۸۷

یک‌شنبه ۱۱ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۳۰ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۲۲ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

سه تولد در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۵۵ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ونسان ون گوگ، نقاش هلندی، متولد شد. «سیب‌زمینی‌خورها» و «گل‌های آفتاب‌گردان» از تابلوهای اوست. ون گوگ در ۳۷ سالگی به زندگی خود پایان داد.

۲۷۶ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ژوزف هایدن، موسیقی‌دان اتریشی، متولد شد. «بامداد» و «شب و آتش» از سمفونی‌های اوست.

و ۹۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی اکتاویو پاز متولد شد.

❋ ❋ ❋

اکتاویو پاز

اوکتاویو پاز، شاعر مکزیکی در سال ۱۹۱۴ متولد شد. پدربزرگش از نخستین نویسندگانی بود که درباره‌ی بومیان آمریکا می‌نوشت. پدرش روزنامه‌نگار بود و به این شکل، پاز خیلی زود پا به عرصه‌ی ادبیات گذاشت.

پاز در سال ۱۹۳۷ به اسپانیا سفر کرد و در دومین کنگره‌ی بین‌المللی نویسندگان ضد فاشیست شرکت داشت. یک سال بعد با بازگشت به مکزیک مجله «تالر» را بنیان گذاشت که نشانه‌ی حضور نسلی نو در ادبیات مکزیک بود. سفر به آمریکا، فرانسه و هند بر شعر پاز تاثیر بسیار گذاشت و با انتشار آثارش نام خود را به عنوان یکی از تواناترین شاعران معاصر جهان تثبیت کرد.

پاز شعر را بنیان جدید مذهب سری جهان می‌داند و به رغم برخورداری از نثر زیبا و تاثیرگذار، شعر را سرچشمه‌ی حضور ادبی خود می‌داند. اشعار پاز تصویری و بکرند.

اکتاویو پاز در سال ۱۹۹۰ برنده‌ی جایزه نوبل ادبیات معرفی شد.

* Octavio Paz


 

شنبه، ۱۰ فروردین ۱۳۸۷

شنبه، ۱۰ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۹ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۲۱ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

سه تولد و دو درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۰۶ سال پیش در چنین روزی ویلیام والتون، آهنگ‌ساز انگلیسی، متولد شد.

۱۲۷ سال پیش در چنین روزی میرزا محمد تقی کاشانی، شاعر و مورخ ایرانی، درگذشت. «ناسخ التواریخ» از آثار اوست.

۲۳۶ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی اما نویل سودنبرگ، فیلسوف سویدی، درگذشت. مجموعه هشت جلدی «اسرار عالم ملکوت» مهم‌ترین اثر اوست.

۳۶۱ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ماریا مریان، محقق و نقاش آلمانی، متولد شد.

و ۱۰۶ سال پیش در چنین روزی مارسل امه متولد شد.

❋ ❋ ❋

مارسل امه

مارسل امه، داستان‌نویس فرانسوی در سال ۱۹۰۲ متولد شد. خانواده‌ای فقیر داشت و به مشاغل گوناگون پرداخت. در ۲۶ سالگی نوشتن را آغاز کرد و در ۳۱ سالگی «مادیان سبزم» را نوشت و مشهور شد. آثار امه لطیف و رویایی و در عین حال کم و بیش سیاسی است. به خدمت گرفتن طنز برای مخالفت با برخی از ظواهر تمدن و رسوم اجتماعی از ویژگی‌های آثار اوست.

امه در مقدمه‌ی دو کتاب «قصه‌های گربه خانگی» و «آخرین قصه‌های گربه خانگی» آورده است: این قصه‌ها را برای بچه‌های چهار تا هفتاد و پنج ساله نوشته‌ام تا خوانندگان از ماجراهای تلخ خودشان که در آن‌ها عشق و پول به هم آمیخته‌اند و هر لحظه یکی جای دیگری را می‌گیرد، فارغ شوند.

«دیوار گذار» و «مگس آبی» از دیگر آثار اوست.

مارسل امه در سال ۱۹۶۷ درگذشت.

* Marcel Aymé


 

جمعه، ۹ فروردین ۱۳۸۷

جمعه، ۹ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۸ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۲۰ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

دو تولد و دو درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۴ سال پیش در چنین روزی اوژن یونسکو، نویسنده رومانیایی، درگذشت.

۳۸ سال پیش در چنین روزی عبدالحسین سپنتا، کارگردان پیش‌رو سینمای ایران درگذشت. «دختر لر» نخستین فیلم ناطق ایرانی از ساخته‌های اوست.

۹۷ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی جان اوستین، فیلسوف انگلیسی، متولد شد. «حس و حیات» مشهور‌ترین اثر اوست.

و ۷۲ سال پیش در چنین روزی ماریو واگاس یوسا متولد شد.

❋ ❋ ❋

ماریو واگاس یوسا

ماریو واگاس یوسا در سال ۱۹۳۶ در شهر آرکیپا در کشور پرو متولد شد. نه سال نخست زندگی‌اش را همراه مادرش در بولیوی گذراند و با بازگشت به پرو از نوجوانی با نشریه «لاکرونیا» همکاری کرد. با انتشار نخستین اشعارش و با سازماندهی اعتصابات دانشجویی به عنوان جوانی روشن‌فکر شناخته شد. انتشار نخستین داستانش با نام «رهبران» توانایی‌اش را در داستان‌نویسی به نمایش گذاشت و انتشار نخستین مجموعه داستانش در سال ۱۹۵۹ موفقیت قابل توجهی متوجه او کرد.

در سال ۱۹۶۳ نخستین رمان یوسا با موضوع دخالت نظامیان در عرصه سیاست و تبعات شوم اجتماعی و فرهنگی آن منتشر شد و نام او در کنار نویسندگانی چون مارکز و فونتس به عنوان یکی از شاخص‌ترین نویسندگان آمریکای لاتین قرار گرفت.

«سال‌های سگی»، «در ستایش نامادری» و «سور بز» از آثار اوست.

* Mario Vargas Llosa


 

پنج‌شنبه، ۸ فروردین ۱۳۸۷

پنج‌شنبه ۸ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۷ مارس ۲۰۰۸ میلادی
۱۹ ربیع الاول ۱۴۲۹ هجری قمری

سه تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۶۹ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی فولکر شلوندورف، فیلم‌ساز آلمانی، متولد شد. «تیر خلاص» و «طبل حلبی» از ساخته‌های اوست.

۴۲۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی فرانس هالس، نقاش هلندی، متولد شد. هالس در شکل‌گیری سبک امپرسیونیست تاثیرگذار بود.

۵۱۱ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی هانس هولباین، نقاش آلمانی، متولد شد. «سفیران» از آثار اوست.

و ۶۵ سال پیش در چنین روزی سرگیی راخمانیف درگذشت.

❋ ❋ ❋

سرگیی راخمانیف

سرگیی راخمانیف، آهنگ‌ساز و موسیقی‌دان برجسته‌ی روس ، در سال ۱۸۷۳ متولد شد. از کودکی به موسیقی علاقه داشت و با اتمام تحصیلات مقدماتی در پترزبورگ، در آموختن موسیقی استعداد درخشانی از خود نشان داد. تانیف و آرنسکی، موسیقی‌دانان روسی، نخستین معلمان او بودند.

همچنین تاثیر چایکوفسکی بر راخمانیف در آثار او قابل ره‌گیری است.

اپرای آلکو، نخستین اثر راخمانیف، مور توجه موسیقی‌دانان و علاقه‌مندان قرار گرفت و با کسب نشان طلا بر شهرت نوپای او افزود. سفر به آلمان و اقامت در این کشور و سفرهای فراوان راخمانیف به اروپا به شهرت و تجربه‌اش افزود. او سرانجام آمریکا را برای اقامت خود برگزید. راخمانیف به موسیقی غرب تمایل داشت و آثارش به لحاظ فنی ارزش بسیار دارند. راخمانیف کنسرتوهایی برای پیانو و ارکستر نوشته است و سه اپرا در موسیقی آوازی تصنیف کرده است.

سرگیی راخمانیف در سال ۱۹۴۳ درگذشت.

* Sergei Rachmaninoff