فیروزه

 
 

پل

ماک دیزداررؤیایم بود
پلی
بسازم روزی
به سوی خورشید

ولی
از آن آرزو
سنگ‌پایه‌هایی
مانده فقط
در ژرفای دلم

❋ ❋ ❋

اما این که:

Mehmedalija Mak Dizdar

ماک دیزدار«ماک دیزدار»، بزرگ‌ترین شاعر بوسنیایی، هفدهم اکتبر ۱۹۱۷ در «استولاک» هرزگوین، به دنیا آمد. ریشهٔ لغوی نام خانوادگی‌اش را باید در ریشهٔ طبقاتی خانواده‌اش – که از فرماندهان نظامی و اشراف بوده‌اند – جست. او بسیار زود علاقه‌اش را به ژورنالیسم و ادبیات آشکار کرد. اولین مجموعهٔ شعرش، «شب‌های ووپولیسکا» را در نوزده سالگی به چاپ سپرد، اما این کتاب در سانسور پلیسی یوگسلاوی (سابق) گرفتار شد و به‌همین دلیل تا بیست سال بعد اثری از شعر او نبود. در ۱۹۵۴ سرانجام دومین کتاب شعرش را منتشر کرد و از آن به بعد نزدیک به ۱۰ کتاب شعر به خوانندگانش هدیه کرده، که مشهورترینش «خواب سنگی»، منتشر شده در ۱۹۶۶، است. عدالت، عشق و انسانیت جان‌بخش واژه‌های دیزدار است. او در شانزدهم جولای ۱۹۷۱ دیده بر جهان فرو بست.

و دیگر این که:

نام ماک دیزدار در ایران با یدالله رؤیایی گره خورده است. نخستین بار، رؤیایی از دیدار با دیزدار در یکی از جشنواره‌های شعری نوشت و شعرش را معرفی کرد. بار دیگر اما، انتشار کتاب «هفتاد سنگ قبر» رؤیایی بود که نام ماک دیزدار را به فضای شعری ما آورد. ماجرا تکرار اتفاقی بود که پس از انتشار مجموعه‌ٔ «دریایی‌ها»ی رؤیایی رخ داد. رضا براهنی در نقد این کتاب – که در «طلا در مس» تجدید چاپ شد‌ – شعرهای دریاییِ آقای رؤیایی را چیزی شبیه به سرقت ادبی از شعرهای شاعر فرانسوی، سن ژون پرس دانسته بود. پس از انتشار «هفتاد سنگ قبر» نیز نقدی در مجلهٔ «جهان کتاب» به چاپ رسید که با مقابلهٔ شعرهای این کتاب با شعرهای ماک دیزدار، بار دیگر، رؤیایی در مکان متهم نشانده شد.

ترجمهٔ این شعر به فارسی – که از ترجمهٔ انگلیسی خانم «آن پنینگتن» به انجام رسیده‌- از سویی با سالگرد تولد ماک دیزدار مقارن شده و از سوی دیگر مصادف گردیده با چاپ مجموعهٔ کامل اشعار یدالله رؤیایی از سوی انتشارات نگاه.