فیروزه

نوشته‌های پشت پنجره مرا به داخل کشاند. با یک دلار دو تخم مرغ نیمرو، نان تست و سیب زمینی می‌دادند. این محل از اکثر اغذیه‌فروشی‌های خانگی تمیزتر بود. نوشته‌ها را با حروف دستی خیلی تمیز و مرتب چسبانده بودند. سایبان سبز و سفیدی هم روی در ورودی زده بودند که روی آن نوشته شده بود «کلارا.»

داخل مغازه خیلی دلچسب و سنتی به نظر می‌آمد. حال و هوای خانگی داشت، بوی تازگی می‌داد و اصلاً چرب و چیلی نبود. صورت غذا را چسبانده بودند روی دیوار. مختصر و مفید. فهرست انواع اغذیه‌ٔ‌ موجود و نان تست روی تابلو به چشم می‌خورد.

یکی از نوشته‌ها را پاک کرده بودند. حدس می‌زدم جو باشد. به هر حال من اهل نان جو نبودم.

چون تنها بودم نشستم دم پیشخان تا میزها را برای مشتری‌های دیگر بگذارم که از راه می‌رسیدند. در آن ساعت کار و کاسبی کساد بود.

فقط سر دو میز مشتری بود و من تنها دمِ پیشخان ایستاده بودم. خوب هنوز ساعت هفت و نیم نشده بود.

پشت پیشخوان مرد کوتاه سیاه مویی با سبیل مشکی و ریشی تنک این طرف و آن طرف می‌رفت. لباس سفید و مرتب آشپزها را به تن داشت. پیراهن و شلوار و پیش‌بند، بدون کلاه. لهجه‌ی غلیظی داشت. روی پیراهنش اسم «خاویر» به چشم می‌خورد.

قهوه سفارش دادم و مهلت خواستم که بین صبحانهٔ مخصوص یک دلاری و پنیر برشتهٔ یک دلار و پنجاه و نه سنتی یکی را انتخاب کنم. املت پنیر برشته را انتخاب کردم.

قهوه‌ٔ غلیظ و داغ بود حال آدم را جا می‌آورد. روزنامه‌ام را روی پیشخوان باز کردم و خاویر که رفت سر اجاق تا صبحانه‌ام را حاضر کند، فنجان قهوه را آهسته سرکشیدم.

خاویر تخم مرغ‌ها را روی سینی اجاق شکست، نان‌ها را هم توی توستر گذاشت که مأمورها رسیدند. آنها یقه‌ٔ خاویر را گرفتند و بی‌آنکه حرفی بزنند دستش را پیچاندند و پشت سرش بردند. او هم حرفی نزد. مقاومتی نکرد. هلش دادند و پرتش کردند توی ماشینی که بیرون منتظر بود.

روی اجاق تخم مرغ‌های من جلز و ولز می‌کرد. دور و برم را نگاه کردم که یکی دیگر از کارکنان را پیدا کنم. خبری نبود. شاید توی دستشویی یا آن پشت بود. روی پیشخوان خم شدم و صدا زدم.

کسی جواب نداد. پشت سرم را نگاه کردم. دو مرد سالخورده سر میزی نشسته بودند و دو پیرزن سر میز دیگر. زن‌ها حرف می‌زدند. مردها روزنامه می‌خواندند. انگار متوجه بردن خاویر نشده بودند.

بوی سوختن تخم مرغ‌ها می‌آمد. نمی‌دانستم چه کنم. به خاویر فکر کردم و به تخم مرغ‌ها چشم دوختم. بعد از مختصری دودلی دل به دریا زدم و از صندلی گردان قرمز پایین آمدم. رفتم پشت پیشخوان. پیش‌بند اضافه را برداشتم و بستم. بعد هم کاردک را گرفتم دستم، تخم‌مرغ را برگرداندم. نان‌ها از توستر پرید بیرون، هنوز برشته‌ٔ برشته نبود، دوباره فشار دادم توی دستگاه. وقتی غذا را آماده می‌کردم، پیرزن‌ها آمدند تا پول غذاشان را بپردازند. پرسیدم چه غذایی سفارش داده بودند. انگار تعجب کردند که یادم نمانده. قیمت روی صورت غذا را نگاه کردم و زنگ صندوق را به صدا درآوردم. به آرامی دست توی کیف‌های بزرگشان کردند و پول درآوردند. یک دلار هم انعام دادند و رفتند. تخم مرغ‌ها را از روی اجاق برداشتم و توی بشقابی تمیز سراندم.

نان آماده بود؛ به آن کره مالیدم و توی بشقابِ تخم‌مرغ گذاشتم و بشقاب را هم کنار روزنامه.

تا آمدم از پشت پیشخوان به این طرف بیایم، و روی چهارپایه بنشینم، شش مشتری تازه رسیدند.

پرسیدند: «می‌شود میزها را به هم بچسبانیم و با هم سر آن میزها بنشینیم. آخر همه‌مان با هم هستیم!»

گفتم که اشکالی ندارد. شش تا قهوه سفارش دادند دو تای آنها بدون کافئین بود.

به صرافت افتادم که بگویم من اینجا کار نمی‌کنم اما خوب شاید گرسنه بودند. قهوه ریختم سفارش آنها ساده بود: شش تا صبحانهٔ مخصوص با نان تست گندم. سر اجاق مشغول شدم.

بعد پیرمردها آمدند پول‌شان را دادند. مشتری‌های تازه‌ای هم از راه رسیدند. ساعت هشت و نیم دیگر فرصت سرخاراندن نداشتم. با این وضع و اوضاع کار، نمی‌دانم چرا خاویر یک پیشخدمت زن نمی‌گرفت. شاید فردا یک آگهی استخدام به روزنامه بدهم. من هیچ وقت به کار اغذیه‌فروشی مشغول نبودم. اصلاً نمی‌توانستم یک چنین جایی را به تنهایی بگردانم.

* Deportation at Breakfast by Larry Fondation

Flash Fiction: 72 Very Short Stories

by James Thomas (Author), Denise Thomas (Author), Tom Hazuka (Editor) .W. W. Norton & Company (July 1992

«بعد از حمله به توکیو بود. به ما بچه‌ها گفتند که تکه پارچه جمع کنیم. هر چیزی گیرمان بیاید. بیرون شهر را زیر و رو کردیم، مترسک‌ها را لخت کردیم. اوبی خواهرم را به یاد دارم. شال‌کمر ابریشم قرمزی با خورشیدهای مثل توپ بود. این تکه‌ها را زن‌ها در استانداری وصله می‌کردند. درزها را موم‌اندود می‌کردند تا ضد باران شود. در عوض گاز و هوا را نگه می‌داشت و کهنه پارچه‌ها باد می‌کرد و بالن می‌شد؛ مثل گل‌های داوودی پرپر. سربازها که بمب‌ها را مثل به بالن‌ها می‌بستند بالن‌ها بالا پایین می‌رفتند. بعد در باد موافق اوج می‌گرفتند، یکی دو تا نبود، مثل سیاره، به طرف آفتابی که در شرق بر می‌آمد، رو به آمریکا می‌رفت…»

پیش از اینکه به اینجا برسد، ترجمه را متوقف کردم. گذاشتم حرف‌هایش بپرد. ضیافت ناهار بود. به میز چشم دوختم. دستمال سفره‌های سفید آراسته مثل قله‌های کوه بود که سر به ابر می‌سایید. ما آن بالا روی صحنه بودیم. من یون‌سِی هستم، نسل چهارم ژاپنی‌های مهاجر آمریکا. ژاپنی‌ها چهار را نحس می‌دانند. پیرمرد شهردار می‌خواست بگوید که جهان با ریسمان‌هایی که نمی‌بینیم به هم گره خورده و باد پلی بود بین مردم. روز گرمی بود. به این بازرگانان توضیح دادم که سال‌ها پیش بچه‌ها بالن‌های رنگی شفاف هوا می‌کردند؛ بالن‌هایی که سال‌ها و سال‌ها پیش ناپدید شد. همه‌شان سر بلند کرده بودند و انگار می‌خواستند اولین نشانه‌های بازگشت بالن‌ها را به زمین ببینند و راهی برای شادمانی بیابند.

مایکل مارتون استاد ادبیات خلاقه دانشگاه سیراکیوز است و داستان‌های فراوانی منتشر کرده. این داستان در سال ۱۹۸۶ به عنوان داستان برگزیده و برنده انتخاب شد. و در مجموعه میکرو فیکشن از انتشارات نورتون منتشر شده. داستان را به علاوهٔ داستان‌های دیگر نویسنده می‌توانید در سایت ایشان بخوانید. داستان حاضر دهمین داستان این نویسنده است که به همین قلم ترجمه شده. شب ظرف را هم می‌توانید در مجموعهٔ بهترین بچه عالم بخوانید. البته اگر گیرتان آمد.

—

متن اصلی

Michael Martone, The Mayor of the Sister City Speaks to the Chamber of Commerce in Klamath Falls, Oregon, on a Night in December in 1976, Micro Fiction. An Anthology of Really Short Stories, Edited and Introduced by: Jerome Stern, WW Norton and Company, New York, 1996

توضیح: «ریک دو مارینیس» متولد ۱۹۳۷ است. هفت رمان دارد و نخستین بار با داستان‌های «نفوذی» و «پیروزی در دنیای آزاد» و «دسپرادو» به همین قلم به فارسی ترجمه شد. داستان حاضر در زمرهٔ داستان‌ریزه یا ریزداستان که معادلی برای مایکرو فیکشن است طبقه‌بندی می‌شود.

توی این هواپیما بمب هست. هیچ مدرکی ندارم اما می‌دانم. ترس نفسم را بند می‌آورد. صدای کوبش قلبم به گوش می‌رسد، شک ندارم. مثل تایمر تخم‌مرغ‌پز. به‌آرامی از روی صندلی‌ام بلند می‌شوم تا بقیه را به وحشت نیندازم. توی دست‌شویی به صورتم آب سرد می‌پاشم. بمب توی بخش بار هواپیماست. به کلینیک سیتی نزدیک می‌شویم. هواپیما به زمین نزدیک می‌شود. بمب هر چند مسلح است، منفجر نمی‌شود.

توی بیمارستان کلینیک‌سیتی مجبورم با یک بیمار قلبی هم‌اتاق شوم.
می‌پرسد: «برای چی آمده‌ای؟»
می‌گویم: «تومور مغزی.»
یکهو جانی می‌گیرد و می‌گوید: «وضعت چطور است؟»
زن گنده و بلغمی‌مزاج او روزی دوبار به ملاقات او می‌آید. زیر لبی حرف می‌زنند.

شرم‌زده می‌پرسد: «ته خطی؟»
انگار می‌خواهد وضع هوای دس موینس را بپرسد.
می‌گویم:«نمی‌دانم،خبر ندارم.»
شوهرش سقلمه‌ای به زنش می‌زند و می‌گوید:«تومور مغزی.»
نگاه‌های محبت‌آمیزی به هم می‌اندازند. می‌دانم چه فکری می‌کنند.
معلوم است که قلب مرا می‌خواهند.
می‌گویم :«ماکرو آدنوما، خوش‌خیم.»
به هم چشمک می‌زنند.
مرا دلداری می‌دهد.

بعد از عمل به طرف خانه پرواز می‌کنم. ضعف دارم اما به تهدید‌ها حساسم.
علاقه‌ات را می‌ستایم. به نگاه خیرهٔ ترسانت احترام می‌گذارم. ترست بی‌مورد نیست. متأسفم. اینجا توی اتاقم می‌نشینم و تصمیم می‌گیرم که به تو چه بگویم. بله جای امیدواری نیست. اما خوب بعضی از فیوزها خراب است، بعضی تومورها خوش‌خیم است. بعضی بیماران قلبی خود به خود خوب می‌شوند. وقت داری که زندگی‌ات را تغییر بدهی.

میز چسبناک است. تخته گوشت، بوچرز بلاک، مفهوم تازه‌ای برای دوران. هر چند ماه یک‌بار باید روغنکاری کنی که تازه بماند. یک چیزی ماسیده روی آن، یک لایه‌ای که ور نمی‌آید و کنده نمی‌شود. اگر مدتی آرنجت را روی آن بچسبانی، موقعی که می‌خواهی بکنی، صدایی نرم می‌دهد.

ساعت از بالای در خیره نگاه می‌کند. تیک صدا می‌دهد. یخچال صدای نرمی دارد. مادر یخچال را پر می‌کند و دختر آن را خالی می‌کند، اساساً. دختر وارد آشپزخانه می‌شود، نُه بار از ده باری که به آشپزخانه می‌رود در یخچال را باز می‌کند، نگاهی می‌اندازد، بلکه چیزی بردارد، در را می‌بندد و رو برمی‌گرداند. انگار می‌خواهد تخم‌مرغ‌ها را وارسی کند که گذاشته‌اند جوجه شود. حتماً که نباید گرسنه باشد.

بیرون پنجره، جلو سینک دستشویی، باغچه و بخشی از حیاط به چشم می‌آید. گاهی سگ را می‌بینی که توی چمن‌ها غلت می‌زند. یا یکی از گربه‌های خانگی که روی ریل‌هایی راه می‌رود که کرت توت‌فرنگی‌ها را از سبزی‌ها و خیارها جدا می‌کند یا نشسته و سرش را خم کرده و منتظر است روی چیزی بجهد.

آشپزخانه یک‌پارچه نارنجی است. کف آجری نارنجی و پیش‌خوان نارنجی روشنِ روشن از جنس لینولئوم. همه‌ی اعضای خانواده از نقشه‌ی کابینت‌ها خبر داشتند، می‌دانند مویزها کجاست، یا قاشق چای‌خوری‌، پودینگ یا کبریت را کجا گذاشته‌اند.

حتی وقتی دختر که به همه‌چیز این دنیا علاقه‌ی وافری دارد نمی‌تواند از بوی پلو مادرش، بروکلی، راتاتویی یا پستو مادرش بگذرد، که با هیچ غذا و طعم و بویی عوض نمی‌کند. همین حالا چیزی روی اجاق قل می‌زند و دختر سر میز نشسته، آرنج‌ها به میز چسبیده و بی‌هدف به ساعت چشم دوخته و درباره‌ی پسری که دوست دارد، با مادرش حرف می‌زند. اسمش دن است. دختر پانزده سال دارد و مادرش سی و هفت ساله است. مادرش به قصه‌های عاشقانه علاقه دارد.

حس شیرین دلپذیر از کف رفته‌ای است و می‌دانی که خیلی وقت داری. به علاوه، لذت خودش دو برابر است که از دن می‌گوید، و آن را برای یکی دیگر که مادرش باشد تعریف می‌کند و واقعی‌تر می‌شود… درست مثل تیک‌تاک ساعت.

حالا هیچ اثری از دن نیست اما آشپزخانه صحبت را به یاد دارد، رنگ نارنجی، ورور قوی و منظم صدای جرینگ کاسه‌ی فلزی و صدای شیر آب و چاپ‌چاپ‌چاپ گوجه‌فرنگی که برای شام خرد می‌کنند.

* Kitchen by Aurelie Sheehan