فیروزه

 
 

جمعه، ۶ اردیبهشت ۱۳۸۷

جمعه، ۶ اردیبهشت ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۵ اوریل ۲۰۰۸ میلادی
۱۸ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

دو تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۲۹ سال پیش در چنین روزی اسماعیل مهرتاش، نوازنده تار و از موسسان جامعه باربد درگذشت. «بیدل» و «گل رعنا» از آثار اوست.

۶۸ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی آل پاچینو، بازیگر آمریکایی، متولد شد. «پدر خوانده» و «مترسک» از جمله فیلم‌های است که پاچینو در آن‌ها ایفای نقش کرده است.

و ۲۰۱ سال پیش در چنین روزی هنری لانگ فالو متولد شد.

❋ ❋ ❋

هنری لانگ فالو

هنری لانگ فالو، ادیب آمریکایی، در سال ۱۸۰۷ متولد شد. نخستین شعرش را در چهارده‌سالگی منتشر کرد و پس از تحصیلات متوسطه به اروپا سفر کرد و با بازگشت به آمریکا در انتقال تجربیات ادبی‌اش در اروپا کوشید. فالو برای چهارده سال در دانشگاه هاوارد تدریس کرد و هم‌زمان برخی از آثارش را منتشر ساخت و رفته‌رفته به یکی از مشهورترین و پرکارترین شاعران آمریکا تبدیل شد. تاکید بر مضامین فلسفی و اخلاقی همراه با بهره از تصاویر خیال‌انگیز از ویژگی‌های شعر فالوست. اشعار فالو آمیخته با قدرت نقاشی است و غالبا در آن‌ها غم و اندوه نهفته است.

دانش و شناخت فالو از ادبیات اروپا نه فقط در اشعار که در داستان‌های او نیز قابل شناسایی است. فالو در زمان حیاتش یکی از برجسته‌ترین نویسندگان زمان شناخته می‌شد و محبوبیت بسیار داشت. «صداهای شب» و «سفر به آن‌سوی دریا» از آثار اوست.

هنری لانگ فالو در هشتم مه سال ۱۸۸۲ درگذشت.

* Henry Wadsworth Longfellow


 

چهارشنبه، ۴ اردیبهشت ۱۳۸۷

چهارشنبه، ۴ اردیبهشت ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۳ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۱۶ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

سه تولد، یک درگذشت و یک رویداد در تاریخ فرهنگی هنری امروز قابل ره‌گیری است.

امروز روز جهانی کتاب و مولف است. یونسکو در سال ۱۹۹۱ میلادی این روز را روز جهانی کتاب و مولف نامید.

۸۳ سال پیش در چنین روزی امین الله رشیدی آهنگساز و خواننده‌ی ایرانی، متولد شد.

۱۱۷ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی سرگئی پروکفیف، موسیقیدان روس، متولد شد.

۳۹۲ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی میگل سروانتس، نویسنده‌ی اسپانیایی، درگذشت.

و ۹۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی هالدور کیلیان لاکسنس متولد شد.

❋ ❋ ❋

هالدور کیلیان لاکسنس

هالدور کیلیان لاکسنس، نویسنده‌ی ایسلندی، در سال ۱۹۰۲ در ریکیاویک متولد شد. هفده‌ساله بود که نخستین داستانش منتشر شد. همزمان با نویسندگی به سیاست روی آورد و مدتی بعد طرفدار کمونیسم شد، اما با همان سرعت به صف مخالفان و منتقدان اتحاد جماهیر شوروی پیوست.

انتشار رمان «سلکا ولکا» در سال ۱۹۳۱ لاکسنس را به شهرت رساند و چهارده سال بعد، در سال ۱۹۵۵ «به سبب آثار حماسی پر استعاره‌اش که شیوه‌ی روایتگری ایسلندی‌ها را احیا کرده است» جایزه‌ی نوبل را دریافت داشت.

«مردم مستقل» و «سوختن کوپنهاک» از دیگر آثار اوست.

همدردی با مردم کوچه و بازار در شرایط دشوار زمانه و بررسی مسائل و مشکلات پس از جنگ جهانی دوم از مضامین آثار لاکسنس است.

* Halldór Kiljan Laxness


 

سه‌شنبه، ۳ اردیبهشت ۱۳۸۷

سه‌شنبه، ۳ اردیبهشت ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۲ آوریل ۲۰۸۸ میلادی
۱۵ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

چهار تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۷۰ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی اقبال لاهوری، شاعر و متفکر پاکستانی، درگذشت.

۱۳۸ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ولادمیر لنین، نظریه‌پرداز روس، متولد شد.

۲۸۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ایمانوئل کانت، فیلسوف آلمانی، متولد شد.

۴۲۱ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی جاناتان سوئفیت، نویسنده انگلیسی متولد شد.

و ۱۰۹ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ولادمیر ناباکوف متولد شد.

❋ ❋ ❋

ولادمیر ناباکوف

ولادمیر ناباکوف، نویسنده، شاعر و نظریه‌پرداز ادبی روس، در سال ۱۸۸۹ در سنت پترزبورگ، متولد شد. پدر ثروتمندش حقوقدان بود و مخالف دیکتاتوری تزار. فعالیت‌های سیاسی پدر سرانجام به مهاجرت انجامید و ولادمیر ناباکوف پیش از آن که به عنوان نویسنده به شهرتی کم‌نظیر برسد، در کشورهای بسیاری اقامت کرد. نخستین اثر ناباکوف مجموعه شعری بود که در سال ۱۹۱۶ منتشر شد و موفقیت چندانی به دست نیاورد. ناباکوف در سال ۱۹۲۳ از دانشگاه کمبریج فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۹۴۵ به تبعیت آمریکا درآمد و در سال ۱۹۵۸، پس از آن که چهار ناشر دستنویس «لولیتا» را برای چاپ نپذیرفتند، سرانجام با چاپ لولیتا به یکی از مشهورترین نویسندگان جهان تبدیل شد. «لولیتا» به سرعت به پرفروش‌ترین کتاب دوره خود تبدیل شد و ولادمیر ناباکوف علاقه‌مندان ادبیات را متوجه دانش و توانایی خود کرد.

آثار ناباکوف در روایت، نو و در مضمون ژرف‌اند. نقدهایش، به‌ویژه نقدش بر «مسخ» نوشته‌ی کافکا و پژوهش‌هایش بر ادبیات کلاسیک روس از دانش عمیق و تسلط کم‌نظیر او بر ادبیات خبر می‌دهند.

«دعوت به مراسم گردن‌زنی» و «خنده در تاریکی» از دیگر آثار اوست.

ولادمیر ناباکوف در دوم ژوئیه سال ۱۹۷۷ درگذشت.


 

دوشنبه، ۲ اردیبهشت ۱۳۸۷

دوشنبه، ۲ اردیبهشت ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۱ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۱۴ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

دو تولد و دو درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۹۳ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی آنتونی کویین، بازیگر آمریکایی- مکزیکی متولد شد. ایفای نقش حمزه در فیلم سینمایی «محمد رسول الله» از ماندگارترین نقش‌های اوست.

۹۸ سال پیش در چنین روزی مارک تواین، نویسنده آمریکایی، درگذشت. «هاکلبرفین» اثر بسیار مشهور اوست.

۳۰۹ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی ژان باتیست راسین، شاعر و نمایش‌نامه‌نویس فرانسوی، درگذشت. راسین تراژدی‌نویس بی‌نظیر زمان خود بود. «اندرو مارک» از آثار اوست.

و ۴۹ سال پیش در چنین روزی قیصر امین‌پور متولد شد.

❋ ❋ ❋

قیصر امین‌پور

قیصر امین‌پور، شاعر معاصر، در سال ۱۳۳۸ در دزفول متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در گنوند و دزفول به پایان برد و در سال ۱۳۷۶ در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران با مدرک دکترا فارغ‌التحصیل شد.

دکتر قیصر امین‌پور که فعالیت خود را از سال ۱۳۵۸ در حوزه هنر و اندیشه اسلامی آغاز کرده بود، از سال ۱۳۸۲ به عضویت فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی درآمد.

اولین مجموعه شعر امین‌پور با نام «تنفس صبح» در سال ۱۳۶۳ منتشر شد و با انتشار «آینه‌های ناگهان» شهرت و محبوبیت بسیار یافت.

نگاه نو، موسیقی دلنشین و به کارگیری زبان امروزی از ویژگی‌های اشعار امین‌پور است.

رساله‌ی دکترای امین‌پور با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» از مهم‌ترین متونی است که بر شعر در سال‌های اخیر نوشته شده است.

«گل‌ها همه آفتاب‌گردان‌اند» و «دستور زبان عشق» از دیگر آثار اوست.

دکتر قیصر امین‌پور در هفتم آذر سال ۱۳۸۶ درگذشت.


 

یک‌شنبه، ۱ اردیبهشت ۱۳۸۷

یک‌شنبه، ۱ اردیبهشت ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۲۰ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۱۳ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

سه درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۲۱ سال پیش در چنین روزی از سال قمری ابن هشام، مورخ عرب، درگذشت. «السیرهٔ النبویهٔ» از آثار اوست.

۵۷ سال پیش در چنین روزی ملک الشعرا بهار، شاعر، ادیب و سیاستمدار ایرانی، در گذشت.

و ۲۸ سال پیش در چنین روزی سهراب سپهری در گذشت.

❋ ❋ ❋

سهراب سپهری

سهراب سپهری، شاعر و نقاش معاصر، در پانزدهم مهر سال ۱۳۰۷ در اطراف کاشان متولد شد. در جوانی به تهران آمد و از دانشکده‌ی هنرهای زیبا فارغ‌التحصیل شد. به هند و ژاپن سفر کرد و از دانش و فرهنگ این دو کشور کهن تاثیر پذیرفت. سهراب در هر دو رشته شعر و نقاشی هنرمندی موفق و محبوب بود. شعر سپهری مملو از مفاهیم عرفانی، فلسفی و غنایی است. سپهری بر شعر فارسی تسلط داشت و توانست برای شعر خود وزن و زبانی بیابد که در عین پیراستگی به زبان مردم نزدیکی بسیار دارد. اشعار سپهری از تصاویر ناب شاعرانه مملو است. او در اشعارش نگران انسان و سرنوشت اوست، سپهری آدمیان را به نگریستن دقیق در خود و طبیعت دعوت می‌کند. نقاشی‌های سپهری نیز ساده و در عین حال ژرف و جذاب‌اند و درست همچون اشعارش چون آینه‌ای افکار او را به نمایش می‌گذارند.

«مرگ رنگ»، «هشت کتاب» و «آواز آفتاب» از مجموعه اشعار اوست.

سهراب سپهری در سال ۱۳۵۹ در گذشت.


 

شنبه، ۳۱ فروردین ۱۳۸۷

شنبه، ۳۱ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۱۹ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۱۲ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

یک تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۸۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی بایرون، شاعر انگلستانی، درگذشت. «ساعات فراغت» و

«زندانی شیلر» از آثار اوست.

و ۱۷۰ سال پیش در چنین روزی خوزه اچه گارای متولد شد.

❋ ❋ ❋

خوزه اچه گارای

خوزه اچه گارای، نمایش‌نامه‌نویس اسپانیایی، در سال ۱۸۳۲ در مادرید متولد شد. به ریاضیات علاقه بسیار داشت و سال‌ها به عنوان استاد ریاضیات در دانشگاه مادرید تدریس کرد. در سال ۱۸۶۸ کتابی منتشر کرد که بیش از شصت نمایش‌نامه را در بر می‌گرفت. از نمایش‌نامه‌های اچه گارای استقبال بسیاری به عمل آمد و برای سال‌ها و بارها اجرا شد، چنان که او را برجسته‌ترین نمایش‌نامه‌نویس اسپانیایی در دهه آخر قرن نوزدهم دانسته‌اند.

اچه گارای در سال ۱۹۰۴ «به پاس آثار هنری نبوغ‌آمیز و گسترده‌اش که به شیوهای مستقل و ابتکاری نت‌های عظیم تئاتر اسپانیا را احیا کرده است» برند مشترک جایزه نوبل معرفی شد.

«مرد دیوانه یا مقدس» و «گالیتو بزرگ» از آثار اوست.

خوزه اچه گارای در چهاردهم سپتامبر ۱۹۱۶ درگذشت.

* José Echegaray


 

جمعه، ۳۰ فروردین ۱۳۸۷

جمعه، ۳۰ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۱۸ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۱۱ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

دو تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۸۹ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی فرانس فن سوپه، آهنگساز اتریشی، متولد شد.

۷۲ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی اتورینو رسپیگی، آهنگساز ایتالیایی، درگذشت.

و ۸۲۱ سال پیش در چنین روزی از سال قمری ابن خلکان متولد شد.

❋ ❋ ❋

ابن خلکان

احمد بن محمد بن ابراهیم بن ابی‌بکر خلکان ملقب به شمس الدین و مشهور به ابن خلکان، مورخ، نویسنده و عالم مشهور قرن هفتم هجری، در سال ۶۹۸ هجری قمری در اطراف موصل در عراق متولد شد. نزد پدر و استادان موصل فقه و ادبیات آموخت و سپس به مصر و شام سفر کرد و در محضر عالمان عصر حاضر شد و مدتی بعد به تدریس پرداخت. ابن خلکان از معاصران خواجه نصیر طوسی، محقق حلی و علامه حلی است. قضاوت در مصر و قاضی القضاتی دمشق از مشاغلی است که او در کنار تدریس و تالیف به آن‌ها اشتغال داشته است.

«وفیات الاعیان» و «تاریخ ابن خلکان» از آثار اوست.

ابن خلکان در رجب سال ۶۸۱ هجری قمری درگذشت.


 

پنج‌شنبه، ۲۹ فروردین ۱۳۸۷

پنج‌شنبه، ۲۹ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۱۷ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۱۰ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

دو تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۱۱ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی تورنتو وایلدر، نمایش‌نامه‌نویس آمریکایی، متولد شد.

۱۴۱ سال پیش در چنین روزی از سال قمری رضا قلی خان هدایت، ادیب ایرانی، درگذشت. هدایت ریاست مدرسه دارالفنون را بر عهده داشت. «روضهٔ الصفای ناصری» از آثار اوست.

و ۶۰ سال پیش در چنین روزی سیروس شمیسا، شاعر و ادیب ایرانی، متولد شد.

❋ ❋ ❋

سیروس شمیسا

سیروس شمیسا در سال ۱۳۲۷ در رشت متولد شد. پس از اخذ دیپلم به شیراز رفت و در دانشگاه شیراز پزشکی خواند، اما مدتی بعد تغییر رشته داد و در رشته ادبیات فارسی لیسانس گرفت. همچنین در مدرسه خان «جامع المقدمات» و بخشی از «سیوطی» را خواند. شمیسا در موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران به عنوان ویراستار مشغول به کار شد و پس از اخذ فوق لیسانس، در دوره‌ی سربازی دوره دکترای ادبیات فارسی را گذراند و در سال ۱۳۵۷ نزد دکتر خانلری از رساله‌ی خود دفاع کرد و با اتمام تحصیلات دانشگاهی به دروس حوزوی ادامه داد و به عضویت گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی در آمد.

دکتر سیروس شمیسا پژوهشگر و نویسنده‌ای فعال و دقیق است؛ آثارش سال‌هاست که به عنوان کتب درسی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شوند.

«انواع ادبی»، «نقد ادبی» و «شاهد بازی در ادبیات فارسی» از آثار اوست.


 

چهارشنبه، ۲۸ فروردین ۱۳۸۷

چهارشنبه، ۲۸ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۱۶ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۹ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

چهار تولد و یک درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۰۶ سال پیش در چنین روزی آندره برتون، شاعر و ادیب فرانسوی، متولد شد.

۱۱۹ سال پیش در چنین روزی چارلی چاپلین، بازیگر و فیلمساز انگلیسی- آمریکایی متولد شد. «جستجوی طلا» و «عصر جدید» از آثار اوست.

۱۳۷ سال پیش در چنین روزی جان میلتون سینگ، نمایش‌نامه‌نویس ایرلندی متولد شد.

۱۶۴ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی آناتول فرانس، نویسنده‌ی فرانسوی و برنده‌ی جایزه نوبل سال ۱۹۲۱، متولد شد.

و ۳۶ سال پیش در چنین روزی از سال میلادی یاسوناری کاواباتا درگذشت.

❋ ❋ ❋

یاسوناری کاواباتا

یاسوناری کاواباتا، نویسنده‌ی ژاپنی، در یازدهم ژوئن سال ۱۸۹۹ در اوکازا متولد شد. یک‌ساله بود که پدر و دو ساله بود که مادر خود را از دست داد و دوران کودکی خود را در سختی طی کرد.

به‌رغم مشکلات بسیار از دانشگاه سلطنتی توکیو فارغ‌التحصیل شد و از سال ۱۹۲۱ نوشتن را آغاز کرد. کاواباتا دوازده سال مشغول نوشتن رمانی با نام «سرزمین برفی» بود. او در سال ۱۹۴۸ به ریاست انجمن قلم انتخاب شد و در سال ۱۹۶۸ به سبب هنر روایتگری در کتاب «سرزمین برفی» برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات معرفی شد.

کاواباتا در آثارش به خوبی حساسیت و ظرافت سنتی ژاپن را با اندیشه و شیوه روایتی نو همراه کرده است. ارائه هنرمندانه‌ی اندیشه‌های بودایی از دیگر مشخصه‌های آثار اوست.

کاواباتا پس از خودکشی حامی‌اش، میشیما یوکیو، در شانزدهم آوریل سال ۱۹۷۲ به زندگی خود پایان داد.

* Yasunari Kawabata


 

سه‌شنبه، ۲۷ فروردین ۱۳۸۷

سه‌شنبه، ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ هجری خورشیدی
۱۵ آوریل ۲۰۰۸ میلادی
۸ ربیع الثانی ۱۴۲۹ هجری قمری

سه درگذشت در تاریخ فرهنگی- هنری امروز قابل ره‌گیری است.

۱۲۸ سال پیش در چنین روزی از سال قمری شیخ‌الشریعه اصفهانی، مدرس بزرگ حوزه‌ی علمیه نجف، درگذشت.

۱۲۸ سال پیش در چنین روزی از سال شمسی جرج الیوت، نویسنده‌ی انگلیسی، در گذشت. «رامله» و «آسیای روی نهر» از آثار اوست.

و ۲۸ سال پیش در چنین روزی ژان پل سارتر درگذشت.

❋ ❋ ❋

ژان پل سارتر

ژان پل سارتر، فیلسوف و نویسنده‌ی فرانسوی، در ۲۱ ژوئن ۱۹۰۵ در پاریس متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتی در رشته‌ی فلسفه ادامه تحصیل داد و با ارائه‌ی افکارش، تحت تاثیر فلاسفه‌ی آلمان به ویژه هایدیگر، به یکی از نمایندگان برجسته‌ی فلسفه وجودی در قرن بیستم تبدیل شد.

نخستین رمان سارتر با نام «تهوع» در سال ۱۹۳۸ منتشر شد که از بی‌هدفی زندگی انسان حکایت می‌کرد. سارتر اگرچه در سخنرانی‌هایش با عنوان اصول فلسفه اگزیستانسیالیسم یا اصالت انسان تا حدی به سرنوشت بشر خوشبین به نظر می‌رسید، در بسیاری از آثار ادبی‌اش انسان را «شور و شهوتی بیهوده» نشان می‌داد، و البته بر آزادی مطلق و انسان‌گرایی اصرار می‌ورزید. سارتر انسان را مسئول می‌دانست و از آرمان‌های انقلابی و دموکراسی دفاع می‌کرد.

در سال ۱۹۶۴ سارتر برنده‌ی جایزه نوبل معرفی شد، اما با سیاسی خواندن انتخاب برندگان نوبل این جایزه را نپذیرفت.

«راه‌های افتخار» و «دست‌های آلوده» از دیگر آثار اوست.

ژان پل سارتر در سال ۱۹۸۰ درگذشت.

* Jean-Paul Sartre