۱. در ستایش خرد: طرح بحث، تذکارها و برخی ملاحظات
شنیده‌ایم و بی‌گمان شنیده‌اید که بسیاری عوام، اهل قلم و به طور کلی اهل هنر و اندیشه را دیوانه، مجنون و اگر لطف کنند، آشفته احوال و خل مزاج می‌شمارند.
آیا این باوری نامعتبر و ناشی از رشک و حسد و نادانی عوام است؟ پس چگونه است که سابقه چنین باوری نخست به خود اهل هنر، ادب و فلسفه باز می‌گردد و دست‌کم از زمان افلاطون و بلکه پیش از آن رواج داشته است.
پرسش را دقیق‌تر گردانیم؛ حال که نه تنها عوام که بسیاری خواص، برگزیدگان و اهل هنر و اندیشه این اتهام – مجنون و مخبط بودن خود و همکاران‌شان – را پذیرفته‌اند، چه باید کرد؟ آیا باید اتهام را به رغم همه شهود و شواهد رد کرد؟ یا می‌باید داوطلبانه طوق جنون به گردن انداخت و به ستایش دیوانگی پرداخت؟ آیا راه حل میانه‌ای یافت می‌شود؟ ادامه…
بسیاری داستان «فارسی شکر است» را نخستین داستان کوتاه فارسی به معنای دقیق کلمه دانسته‌اند. البته کسانی که با داستان کوتاه به طور علمی آشنا نیستند می‌گویند در ادبیات کهن ما نیز داستان وجود داشته است. ایشان فرق میان حکایت، قصه، تمثیل، مَثَل و داستان کوتاه (short story) را نمی‌دانند. وقتی صحبت از داستان کوتاه می‌کنیم منظورمان مطلق روایت نیست چون بشر از ابتدای خلقت به روایت‌گری مایل بوده است. یافته‌های مردم‌شناسانه هم نشان می‌دهد حتی پیش از اختراع خط، بشر با تصویری که روی دیوار غارها می‌کشیده داستان تعریف می‌کرده است: داستان کارهایی که در طول روز انجام داده، شکار، آتش درست‌کردن یا هر چیز دیگر. وقتی می‌گوییم داستان کوتاه شکل معینی از روایت با ویژگی‌های معین را در نظر داریم؛ تاریخی برای خودش دارد، نظریه‌ای دارد و خلاصه هر نوع روایت را داستان کوتاه نمی‌گوییم. 